Osób online: 1

Menu



























Wolsztyńska TopLista najlepszych stron www


objaśnienie

Ostatnia aktualizacja:
2012-01-25


Kębłowo – miasto na trzech pagórkach   (2009-09-16)
dodaj do: dodaj do facebooka  dodaj do śledzika  


Przed 682 laty Kębłowo otrzymało prawa miejskie i posiadało je do 1883 roku. Dokładna data nadania praw miejskich nie jest znana, ponieważ nie zachował się dokument lokacyjny. Za datę powstania miasta przyjmuje się rok 1327, kiedy w źródłach wymieniany jest po raz pierwszy wójt Stanisław. Kębłowo istniało z pewnością już wcześniej. Zagadką pozostaje także nazwa miejscowości. Na przestrzeni wieków zmieniała się ona wielokrotnie. W dokumentach z XIV wieku figuruje jako Keblowo, Kiblow, a w 1320 roku wymieniane jest nawet jako Kevelow, Kimblow i Kyblow. W dokumentach z XV wieku spotkać można takie nazwy jak Keblonia, Keblowa, Keblof, Kyeblowo, a w XVI – Kyebloff a nawet Cyeblowo. W czasach zaborów miasto nazywano Kiebel. Różne są też wersje rodowodu nazwy. Zdaniem Kazimierza Rymuta pochodzi ona od wyrazu kębłać, co oznacza karmić piersią, żywić, rozweselać.


Kębłowo należy do najstarszych osad, powstałych we wczesnym średniowieczu na bazie grodziska, które datuje się na VIII-X wiek. Grodziska takie związane były najczęściej z dolinami rzek i nieckami jeziornymi oraz krawędziami dolin i rzek. Henryk Münch zalicza Kębłowo do grodów najwcześniejszych, umiejscawiając średniowieczny gród za miastem, na mokradłach rzeki Obry. Znawcy tematu określają, że był to gród stożkowy, a jego ślady zachowały się do końca XIX wieku, kiedy to ziemia ze wzgórza zamkowego wykorzystana została do budowy drogi biegnącej koło kościoła parafialnego w kierunku do Świętna. Wspominali o tym starsi mieszkańcy Kębłowa, którzy pracowali przy tej budowie, m.in. Jan Hełmiński.


Północny Kanał Obry zbudowany został na przełomie XVIII i XIX wieku. Wcześniej rzeka Obra miała inny przebieg na terenach, na których powstało Kębłowo. Tworzyła liczne cieki wodne. Przez miasto przepływały trzy główne strumienie, pomiędzy którymi na wzniesieniach, zwanych przez miejscowych trzema pagórkami zbudowane zostało miasto. Przed lokacją Kębłowo znajdowało się na terenie, na którym obecnie znajduje się cmentarz i kościół św. Wawrzyńca. Tam prawdopodobnie Kębłowo wzięło swój początek.
Interesującym dla historyków faktem jest powstanie Kębłowa wokół dzisiejszego Rynku. Osada powstała na planie grodu o kolistym kształcie, charakterystycznym dla większości wielkopolskich grodów okresu przedhistorycznego. Następnym etapem rozbudowy Kębłowa było powstanie owalnicowej osady handlowej, której kształt zachowany został do dnia dzisiejszego. W czasie lokacji miasta Kębłowa w owalnicowy plac targowy wpisany został prostokątny rynek. Jesienią 1999 roku miały miejsce na Rynku w Kębłowie pierwsze prace archeologiczne, było to pierwsze wniknięcie w strukturę średniowiecznego miasta, podczas którego znaleziono ślady osadnictwa z V w. p.n.e. Tak więc udokumentowane osadnictwo Kębłowa sięga czasów osadnictwa w Biskupinie.
Rozlewiska i strumienie rzeki Obry sprawiały, że Kębłowo miało naturalne zabezpieczenia przed wrogami, a w pobliżu kościoła św. Bartłomieja, tj. przy wjeździe do miasta stała brama wjazdowa. Lokacja nastąpiła na prawie magdeburskim na pewno przed 1327 rokiem, ponieważ w dokumencie z tego roku wymieniany jest pierwszy wójt Kębłowa Stanisław. Najwcześniejszy dokument dotyczący Kębłowa pochodzi z 1312 roku. Dotyczy on przekazania klasztorowi w Obrze młyna – Ruchocinej Gaci na Rzece Dojcy oraz wsi Nieborzy i Reklina przez właściciela Kębłowa Mikołaja Bodzantę, wywodzącego się z rodu Jeleni – Niałków.


Począwszy od XIV wieku, a może i wcześniej Kębłowo znajdowało się w rękach tego zamożnego rycerskiego rodu. Odnoga Niałków dzierżących miasto zwana była Niałkami Kębłowskimi. W ciągu XIV wieku, za panowania Kazimierza Wielkiego, większość dóbr Jeleni – Niałków uległa konfiskacie, w tym także Kębłowo. W 1393 roku miejscowość ta stanowiła ośrodek administracyjny zwany „dystryktem Kęblowien”. W tym też roku Władysław Jagiełło oddał królewskie grody – Kębłowo i Zbąszyń – wraz z okolicznymi miastami i wioskami Janowi i Abrahamowi – synom Abrahama z rodu Nałęczów Niemierzy, którzy przyjęli nazwiska Kębłowskich i Zbąskich. Do 1519 roku Kębłowo znajdowało się w rękach Małgorzaty Kębłowskiej – córki Abrahama Kębłowskiego, Małgorzata przekazała miasto wraz z zamkiem i przyległymi wsiami w dożywocie mężowi – Mikołajowi Potulickiemu. Po jego śmierci w 1529 roku sprzedała miasto z zamkiem i przyległymi wsiami córkom stanu panieńskiego – Zofii, Dorocie i Annie z prawem odkupu.
W ciągu XVI wieku Kębłowo kilkakrotnie zmieniało właścicieli, należąc m.in. do Potulickich, Krotowskich i Hlebowiczów. Na początku XVII wieku władali nim Zbijewscy i Pigłowscy, a od 1685 roku do przejścia pod panowanie pruskie Kębłowo należało do Bielińskich.

Napisała – Danuta Rogozińska - Rzepa









Copyright © by www.keblowo.pl 2004 - 2024. Administrator serwisu Damian Sarbak.
Zezwala się na wykorzystywanie materiałów zawartych na stronie w innych publikatorach pod warunkiem podania źródła ich pochodzenia.