W okresie między I i II wojną światową w Kębłowie znajdował się posterunek Straży Granicznej i mieścił się w najstarszej części obecnego Domu Kultury. Odpraw celnych dokonywano w budynku narożnikowym przy ul. Jujki, przy drodze z Kębłowa do Świętna. Komisariat miał siedzibę w Obrze, a kierował nim w roku 1927 podkomisarz Ludwik Kotecki, przy pomocy Władysława Wiśniewskiego. Podlegały mu wówczas placówki ze strażnikami, których nazwiska wymieniam poniżej:
W Solcu: Jakubek Antoni Kluj Jan Gonda Stanisław Staszewski Józef Dondajewski Marian
W Kębłowie: Maćkowiak Jan Serkowski Tomasz Nowakowski Michał Witka Jan Ostynowicz Andrzej Szymczak Jakub Paszek Józef Wojtkowski Walenty Sobierajski Józef Wojtkowiak Stanisław Maciejewski Antoni
W Zaciszu: Hojak Szczepan
W Nowej Obrze: Jabłoński Franciszek Stachowiak Antoni Uciński Jan Kubica Piotr
W Obrze: Marciniak Stanisław Tomaszewski Walerian Wojtkowiak Franciszek Kempiak Jan Gabniejewski Antoni Kliński Wawrzyn Zieliński Stanisław Piechowiak Michał Umławski Stanisław
W Jażyńcu: Kowalski Józef Mania Jan Hulalka Józef Cichoński Franciszek Idziorek Kazimierz.
Powyższe stany osobowe wypisałam z Kalendarza funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927 wydanego nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla dzieci funkcjonariuszy Straży Celnej. Jak z powyższego spisu wynika, następowały zmiany i przemieszczenia strażników, bo na placówce w Kębłowie pracowali w późniejszym czasie m.in. Jan Kluj, Stanisław Gonda, Józef Staszewski, Franciszek Cichoński. Przeniesienie służbowe do Kębłowa było swego rodzaju awansem ze względu na to, że były tutaj kościół, szkoła, stacja kolejowa, restauracje, sklepy itd. Strażnicy graniczni brali czynny udział w życiu społecznym i towarzyskim wsi. Odcinek granicy podlegający placówce w Kębłowie należał do spokojnych. Ruch osobowy i towarowy przez przejście w Kębłowie ustał jeszcze w latach dwudziestych, gdyż skierowany został na Urząd Celny przy drodze Obra – Świętno, gdzie do dzisiaj znajduje się budynek. Pomimo, że granica w Kębłowie była spokojną, a może właściwie dlatego, miały tutaj miejsce nielegalne przekraczania granicy, akcje przemytnicze, itd. Jedna z takich akcji zakończyła się tragicznie dla Michała Nowakowskiego - strażnika granicznego, który 19/20 lipca 1931 pełnił służbę na kębłowskich łąkach. Z Kębłowem związali się na stałe strażnicy, tutaj osiadły ich rodziny i na cmentarzu parafialnym zostali pochowani: Józef Staszewski ur. 26.02.1894 – zm. 30.12.1954 Jan Kluj ur. 21.12.1895 – zm. 09.08.1970 Jan Witka ur. 06.07.1895 – zm. 07.05.1981 Stanisław Gonda ur. 14.11.1899 – zm. 14.04.1959
W życiorysy strażników wpisane są tragiczne losy wojen i powstań. Oto losy jednego ze strażników – Jana Witki. Urodził się 6.07.1895 w Pęckowie pow. Czarnków. W okresie 12.07.1915 – 28.06.1918 wcielony był do armii pruskiej i walczył w jej szeregach w czasie I wojny światowej. W okresie 12.01.1919 – 24.11.1920 brał udział w Powstaniu Wielkopolskim i Wojnie Bolszewickiej w ofensywie na Białorusi. W walkach został ranny w rękę. W okresie 23.10.1921 – 30.06.1936 pełnił służbę jako strażnik graniczny w Kębłowie. W roku 1936 przeniesiony został w stan spoczynku, czyli na emeryturę. Na wschodnich rubieżach Rzeczpospolitej w Zaleszczykach woj. tarnopolskie strażnikiem granicznym był rodowity mieszkaniec Kębłowa – Tadeusz Rausz. Na zdjęciu na patrolu z psem, stoi z lewej strony. Zdjęcie zrobione jest w Zaleszczykach na moście kolejowym położonym około 30 m nad lustrem wody rzeki Dniestr. Jeśli ktoś z osób czytających ten artykuł może uzupełnić informacje do zamieszczonych fotografii, to proszę o maila na adres podany w Dziale „O nas”.
Opracowanie: Eugenia Świetlińska Wolsztyn, 8.11.2008
foto: archiwum rodzinne Marii Łukaszewskiej zd. Kluj archiwum rodzinne Ireny Roszkowskiej zd. Gonda archiwum rodzinne rodziny Rauszów
Strażnicy graniczni w Kębłowie. Od lewej siedzą: 1. Stanisław Gonda, 2. Jan Kluj. Od lewej stoją: 1 Jan Witaka, 3. Józef Staszewski | Jan Kluj | Strażnicy graniczni w Kębłowie. Od lewej 1. Stanisław Gonda, 6. Jan Witka, 7. Jan Kluj, 8. Józef Staszewski | Strażnicy graniczni. Nie mam więcej informacji | Tadeusz Rausz w Zaleszczykach | Strażnicy graniczni. Nie mam więcej informacji | Manifestacja w Wielkopolsce. Nie mam więcej informacji | Spotkanie gwiazdkowe strażników granicznych, nie mam więcej informacji | Spotkanie gwiazdkowe. Pani w sweterku i pan powyżej to Państwo Klujowie. Nie posiadam więcej informacji | Stanisław Gonda - strażnik graniczny |
|